Vleugelvormen
Vleugelvormen is een abstracte sculptuur in het water van de zogenaamde Singel. Het is werk van de kunstenaar Felix van Kalmthout (1932). De maker woont al 38 jaar in de Rivierenbuurt en werpt nog regelmatig een blik op zijn werk in het park, met tevredenheid zoals hij zelf zegt.
Al snel na het oprichten van de Vereniging Vrienden van het Beatrixpark (december 1981) wilde het bestuur graag een beeld in het park plaatsen. Men dacht toen vooral aan een beeld van een reiger, symbool van de vereniging en te plaatsen in het water. In 1983 bezochten enkele bestuursleden een aantal kunstenaars die na een oproep werk hadden ingestuurd en daarbij viel de keuze al snel op Felix van Kalmthout. Hij maakte in zijn atelier in de Tweede Nassaustraat acht zeer voorlopige ontwerpen van staande en opvliegende reigers.
De vereniging moest toen nog wel op zoek naar financiering voor het kunstwerk.
Begin 1984 had de gemeente Amsterdam een kunstbudget beschikbaar voor kunst op de geplande brug over het Zuideramstelkanaal op de Minervalaan. Deze brug voor auto-verkeer is gelukkig nooit doorgegaan (op die plek ligt nu wel een heel belangrijke fietsbrug) en tijdens het overleg van de vereniging met de gemeente over de situatie rondom de RAI bleek men bereid onder voorwaarden een kunstwerk voor het Beatrixpark te subsidiëren. Uit de archieven van de vereniging en verhalen van de kunstenaar blijkt hoe ingewikkeld en lang de procedure destijds is geweest voor subsidiëring en goedkeuring van het definitieve ontwerp. Vooral dankzij bestuurslid Erik van Driesum is het kunstwerk er uiteindelijk toch gekomen.
De voorlopige wassen ontwerpen van de reiger werden in 1985 afgekeurd door de Commissie van Advies voor de Beeldende Kunst van de gemeente Amsterdam (bestaande uit kunstenaars). Men vond de beelden wel mooi maar té figuratief, niet passend in het park en te vandalisme-gevoelig vanwege de iele, dunne poten (schaatsers zouden er zo bij kunnen). Dit laatste bezwaar was voor de kunstenaar acceptabel.
Via de abstractie van een soort vlinderdasje en een halfvergane schoen (te lezen in het archief van de vereniging) ontstonden uiteindelijk in 1986 de zogenaamde Vleugelvormen van gepolijst roestvrij staal, een geometrische vorm waarin de toeschouwer in zijn fantasie over het water scherende vleugels zou kunnen zien.
Hoewel de vereniging geen zeggenschap meer had over het uiteindelijke ontwerp was men met deze vorm toch tevreden. Het budget voor de kunstenaar was uiteindelijk circa f 30.000,– en het beeld zou worden geplaatst in de ronde vijver bij de kastanjebomen. Dat werd uiteindelijk het water van de Singel.
“Plaatsing van het beeld in het water heeft heel wat voeten in de aarde gehad” staat er te lezen in de Nieuwsbrief van december 1987. Het beeld lijkt te drijven op het water, maar er zijn drie betonnen palen geheid voor het bevestigen van het metalen frame waarin het beeld is verzonken. Het heeft de kunstenaar een groot gedeelte van zijn budget gekost om de sculptuur op zijn plek te krijgen met een hijsinstallatie, een boot en diverse kikvorsmannen, bezig tot diep in de avond in het donker.
Felix van Kalmthout is nog steeds tevreden over zijn Vleugelvormen omdat de weerspiegeling van de lucht en de beweging van het water en het beeld de beleving van het kunstwerk ieder moment anders en interessant kunnen maken.
Een ander beeld in Amsterdam van de kunstenaar staat in de Eerste Weteringdwarsstraat en heeft weeshuiskinderen als onderwerp. Het huidige Maison Descartes op de hoek met de Vijzelstraat, is vroeger een weeshuis geweest. Het beeld is echter de tweede versie, de eerste is gestolen.
nog op de kant
takelen
in de boot
in het water
